Van 1978 tot 2016 was de Bijlmerbajes een gevangenis en een huis van bewaring. Eind 2016 werden de 600 gevangenen die hier verbleven overgeplaatst en kwam de Bijlmerbajes vrij voor een nieuwe bestemming. Zo kwam het nieuwbouwproject Bajeskwartier tot leven. Projectontwikkelaar AM heeft in opdracht van Bajeskwartier Ontwikkeling (BKO) het Bajeskwartier in Amsterdam ontworpen, waarin onder andere plaats is voor ruim 1300 woningen, een Groene Toren als toonbeeld van duurzaamheid, het oude Hoofdgebouw als huisvesting van kunst en cultuur, een kantoor en een middelbare school. Al deze gebouwen en faciliteiten worden met grote duurzaamheidsambities waargemaakt op gebied van onder andere materiaal en energie.

Een energieneutrale wijk

Een belangrijk uitgangspunt binnen het ontwerp van Bajeskwartier is het reduceren van de impact op het klimaat. Dit wordt onder andere gedaan door innovatieve installaties en het toepassen van nieuwe vormen van energieopwekking. Het doel: “Een energieneutrale wijk, op gebiedsniveau, waarbij gebruik wordt gemaakt van lokaal opgewekte energie.”

In 2018 is een duurzaamheidsplan opgesteld voor het Bajeskwartier. Er is toen een business case doorgerekend, waaruit bleek dat een systeem met een smart grid en lokale opslag van energie in een grote buurtbatterij te duur was. Gezien de snelle ontwikkelingen omtrent prijzen van zonnepanelen, batterijen, subsidies en elektrisch vervoer rees recent echter de vraag: is een toekomstvaster en slimmer ontwerp van elektriciteitssysteem en laadinfrastructuur toch nog mogelijk?

Aanpak

EVConsult werd gevraagd om door middel van een quickscan antwoord te geven op deze vraag. Samen met partner en zonne-energie-expert Energy Indeed zijn er vier verschillende ontwerpopties onderzocht. In de eerder gemaakte businesscase voor het Bajeskwartier stond beschreven dat er gebruik gemaakt zou worden van zonnepanelen bij het leveren van energie aan onder andere de laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen. In de ideale situatie wordt alle opgewekte energie lokaal verbruikt door bewoners die koken, wassen en hun auto opladen, maar de piek in de opwek en de piek in gebruik lopen niet altijd gelijk.

Een mogelijke oplossing daarvoor is het opslaan van de zonne-energie in een batterij om zo later stroom af te kunnen geven. Verder kan het Hoofdgebouw, waar veel stroom wordt opgewekt door middel van zonnepanelen, aangesloten worden de Groene Toren, waar deze stroom vervolgens wordt gebruikt. Hierdoor kan uitwisseling van energie plaatsvinden tussen gebouwen op gebiedsniveau.

Mark Meijer, onafhankelijk zonne-energie adviseur vanuit Energy Indeed: “Gezien de toenemende druk op het elektriciteitsnet is het de kunst om de opgewekte zonnestroom zoveel mogelijk lokaal te gebruiken. Dat kan onder andere door directe koppeling van de zonnestroomsystemen aan het warmte-koude-opslagsysteem (WKO-systeem) en de centrale aansluitingen van de gebouwen.”

EVConsult heeft in vier stappen een quickscan uitgevoerd om recente ontwikkelingen en ontwerpkeuzes in kaart te brengen, de business case van verschillende varianten te vergelijken en te komen tot aanbevelingen en advies.

Aanbevelingen

Jurgen van de Laarschot, projectontwikkelaar AM vertelt: “als ontwikkelaar ben je continu op zoek naar een balans tussen het toevoegen van waarde en het managen van beschikbare middelen. Een duurzaam energiesysteem, waarbij planefficiëncy en duurzaamheid hand in hand gaan, levert daar een belangrijke bijdrage in.”

Eén van de aanbevelingen van EVConsult richting AM is om een smart-gridsysteem te implementeren door middel van dynamic load balancing tussen de parkeergarage en gebouw G. Dit lijkt niet alleen financieel interessant, het is ook een showcase om de gestelde duurzaamheidsambities te realiseren.

Een andere aanbeveling is om een aantal ‘no regret’-maatregelen te nemen qua laadinfrastructuur. Naast mantelbuizen en load balancing gaat het daarbij bijvoorbeeld om automatische ontkoppeling. Het advies is om hierbij ook de verandering in de layout van de parkeergarage en laadpunten mee te nemen, zodat ten minste twee parkeerplekken bij één laadpunt aangekoppeld kunnen worden.

Verder wordt onder andere aanbevolen om te kijken of het aantal en de omvang van de trafo’s en wijkstations te verminderen is. Met name met het goed afstemmen van de omvang op wat daadwerkelijk benodigd is, is op termijn mogelijk veel geld te besparen.

Sjoerd Moorman, consultant bij EVConsult en nauw betrokken bij dit project, laat weten: “Als wereldkampioen zonneracen ben ik continu bezig met de link tussen duurzame energie en laden. Deze combinatie zal komende jaren steeds vaker toegepast gaan worden. Het is mooi om daar als EVConsult ons steentje aan bij te dragen, en zo een duurzaam energiesysteem dichterbij te brengen. Zeker voor zo’n ambitieus en duurzaam project als het Bajeskwartier.”